لوله های استیل به عنوان یکی از پرکاربردترین و مهم ترین مصالح در صنایع مختلف، نقش حیاتی را در انتقال مایعات و گازها ایفا می کنند. این لولهها به دلیل ویژگی های منحصر به فردی مانند مقاومت در برابر زنگ زدگی، دوام بالا و قابلیت تحمل فشارهای بالا، در پروژه های ساختمانی، صنعتی و حتی خانگی به کار می روند. در این مقاله، به بررسی جزئیات جدول سایز لوله استیل خواهیم پرداخت و اهمیت آن را در فرآیند انتخاب و استفاده از این نوع لوله ها مورد بررسی قرار خواهیم داد. لطفاً تا پایان همراه ما باشید.
یکی از جنبه های کلیدی در انتخاب لوله های استیل، آگاهی از سایزها و ابعاد مختلف آن ها است. جدول سایز لوله استیل، اطلاعات دقیقی درباره قطر، وزن، ضخامت و سایر مشخصات فنی این لوله ها ارائه می دهد که به مهندسان، طراحان و پیمانکاران کمک می کند تا بهترین محصول را مطابق با نیاز پروژه انتخاب کنند. مفاهیم موجود در این جدول شامل موارد زیر است:
یکی از عوامل مهم در تولید لوله های استیل، استانداردها هستند که تعیین می کنند لوله ها باید چه نوع مشخصاتی داشته باشند. برخی از این مشخصات شامل ابعاد، جنس، مقاومت و تحمل فشار است که موجب می شود بتوان از لوله در کاربردهای مختلف با قابلیت اطمینان بالایی استفاده کرد. مشخصات متنوع محصول بر قیمت لوله استیل اثرگذار است. در جدول زیر که به عنوان جدول استاندارد لوله های استیل شناخته می شود، به مهم ترین استاندارد لوله استیل و مشخصات آن ها در سطح استانداردهای جهانی و ملی اشاره شده است:
مشخصات | استاندارد |
---|---|
استانداردی برای لوله استیل، سیاه و غوطه ور داغ، روکش دار، جوش داده شده و بدون درز. | ASTM A53/A53M |
استانداردی برای لوله استیل کربن بدون درز برای خدمات با دمای بالا | ASTM A106/A106M |
استانداردی برای لوله های استیل آستنیتی بدون درز، جوش داده شده و بسیار سرد کار شده | ASTM A312/A312M |
استانداردی برای لوله های استیل بدون درز و جوش داده شده برای خدمات در دمای پایین | ASTM A333/A333M |
استانداردی برای لوله استیل آلیاژی فریتی بدون درز برای سرویس در دمای بالا | ASTM A335/A335M |
استانداردی برای لوله های ساختاری استیل کربنی بدون درز و جوش داده شده با شکل سرد در شکل های گرد | ASTM A500/A500M |
استانداردی برای لوله های استیل جوش داده شده و بدون درز با پوشش روی مشکی و داغ (گالوانیزه) برای حفاظت در برابر آتش | ASTM A795/A795M |
استانداردی برای لوله های استیل فریتی/آستنیتی (دوبلکس) جوش داده شده الکتریکی با افزودن فلز پرکننده | ASTM A928/A928M |
لوله های مکانیکی کربن و فولاد آلیاژی بدون درز | ASTM A519/A519M |
لوله های استیل جوش داده شده با قوس الکتریکی (فیوژن) برای خدمات پرفشار در دماهای متوسط | ASTM A672/A672M |
لوله های کربن و فولاد آلیاژی، جوش داده شده با همجوشی الکتریکی برای خدمات پرفشار در دماهای بالا | ASTM A691/A691M |
لوله های استیل زنگ نزن فریتی/آستنیتی بدون درز و جوش داده شده | ASTM A790/A790M |
لوله های دایره ای بدون درز از استیل غیر آلیاژی با الزامات کیفی ویژه | DIN 1629 |
لوله های بدون درز از استیل مقاوم در برابر حرارت | DIN 17175 |
لوله های استیل با وزن متوسط مناسب برای پیچ کردن | DIN 2440 |
لوله های استیل سنگین وزن مناسب برای پیچ کردن | DIN 2441 |
لوله های استیل جوش داده شده در فولادهای بدون آلیاژ و کم آلیاژ برای اهداف تامین، کارخانه فرآیند و مخازن | DIN 2458 |
لوله های استیل برای مصارف آبکاری | DIN 2460 |
لوله های استیل بدون آلیاژ دایره ای جوش داده شده با شرایط خاص | DIN 1626 |
لوله های دایره ای جوش داده شده از استیل غیر آلیاژی با الزامات کیفیت بسیار بالا | DIN 1628 |
لوله های استیل بدون درز برای دماهای بالا | DIN 17173 |
لوله های استیل دایره ای بدون درز همه منظوره | DIN 17455 |
لوله های استیل بدون درز برای اهداف فشار | DIN EN 10216-1 |
لوله های استیل جوش داده شده برای اهداف فشار و لوله های فولادی غیر آلیاژی با خواص دمای اتاق مشخص شده | DIN EN 10217-1 |
لوله ها و اتصالات استیل غیر آلیاژی برای انتقال آب و سایر مایعات آبی | DIN EN 10224 |
لوله های استیل غیر آلیاژی مناسب برای جوشکاری و رزوه کاری | DIN EN 10255 |
لوله های استیل برای کاربردهای دقیق مانند لوله های سرد کشیده بدون درز | DIN EN 10305-1 |
لوله های استیل برای کاربردهای دقیق مانند لوله های سرد جوش داده شده | DIN EN 10305-2 |
لوله های استیل برای کاربردهای دقیق مانند لوله های سرد جوش داده شده برای سیستم های قدرت هیدرولیک و پنوماتیک | DIN EN 10305-5 |
لوله های استیل دقیق بدون درز | DIN 2391-1 |
لوله های کربن استیل برای لوله کشی معمولی | JIS G 3452 |
لوله های کربن استیل برای خدمات فشار | JIS G 3454 |
لوله های کربن استیل برای سرویس فشار قوی | JIS G 3455 |
لوله های کربن استیل برای سرویس با دمای بالا | JIS G 3456 |
لوله های استیل کربنی جوش قوسی | JIS G 3457 |
لوله های استیل آلیاژی | JIS G 3458 |
لوله های استیل برای سرویس دمای پایین | JIS G 3460 |
لوله های مربع و مستطیل شکل استیل کربن برای ساختار کلی | JIS G 3466 |
لوله های کربن استیل برای سازه ساختمان | JIS G 3475 |
لوله های کربن استیل برای ساختار عمومی | JIS G 3444 |
لوله های استیل برای سرویس دمای پایین | JIS G 3460 |
لوله های استیل کربن برای ساختار عمومی | JIS G 3444 |
لوله های استیل کربن برای اهداف ساختاری ماشین آلات | JIS G 3445 |
لوله های استیل برای اهداف ماشینی و سازه ای | JIS G 3446 |
لوله های بهداشتی استنلس استیل | JIS G 3447 |
لوله های استیل سبک برای لوله کشی معمولی | JIS G 3448 |
دیگ بخار و لوله های مبدل حرارتی استیل آلیاژی | JIS G 3462 |
استیل فرفورژه، خم های القایی با جوش لبه دار برای سیستم های حمل و نقل و توزیع | ASME B16.49 |
سیستم های خط لوله برای انتقال هیدروکربن های مایع و سایر مایعات | ASME B31.4 |
لوله های فولادی جوش داده شده و بدون درز | ASME B36.10M |
سیستم های خط لوله برای انتقال و توزیع گاز | ASME B31.8 |
صنایع نفت و گاز- لوله های فولادی برای سیستم های خط لوله | ISO 3183 |
سیستم های قدرت سیال – O-rings. | ISO 3601 |
ابعاد لوله های استیل معمولاً با سه عنصر قطر لوله استیل (قطر داخلی و قطر خارجی)، ضخامت دیواره (WT) و طول لوله نشان داده می شود که در ادامه، به توصیف هر یک از این عناصر می پردازیم:
جدول سایز لوله استیل یکی از مهم ترین ابزارها در صنایع مختلف از جمله ساختمان سازی، پتروشیمی، خودروسازی و تأسیسات صنعتی است. این جدول شامل اطلاعاتی مانند قطر خارجی، ضخامت دیواره، وزن هر متر و استاندارد لوله استیل در ابعاد مختلف است. بسته به نوع کاربرد، لوله های استیل در سایزهای متنوعی تولید میشوند که مطابق با استانداردهای جهانی طبقه بندی می شوند. استفاده از جدول سایز لوله استیل به مهندسان و طراحان کمک می کند تا از عملکرد بهینه و ایمنی بالای سیستم های لوله کشی اطمینان حاصل نمایند. نرخ لوله استیل هم به قیمت آهن وابسته است و مطابق با آن تغییر می کند. جدول سایز لوله استیل که نشان دهنده مشخصاتی مانند سایز استاندارد لوله استیل و قطر لوله استیل است، در بخش جدول لوله استیل آورده شده است.
لوله استنلس استیل 304 یکی از پرکاربردترین و محبوب ترین آلیاژها در صنعت است که معمولاً از حدود 18% کروم و 8% نیکل تشکیل می شود. لوله های استیل 304 به خوبی در برابر خوردگی ناشی از محیط های مرطوب و مواد شیمیایی مقاوم هستند و در ساخت تجهیزات و لوله کشی های مربوط به صنایع غذایی و نوشیدنی، تجهیزات پزشکی و دارویی، نرده ها و حفاظ ها و تجهیزات صنعتی به کار می روند. در جدول زیر که جدول وزن لوله استیل 304 نام دارد، ضخامت لوله استیل 304، قطر، مدل لوله و وزن هر متر از آن آورده شده است:
جدول وزن لوله استیل 304 | ||||
وزن هر متر (Kg) |
مدل لوله |
قطر لوله (Inch) | قطر لوله (mm) |
ضخامت لوله (mm) |
1.016 |
2.11 |
21.34 |
1/2 |
SCH10 |
1.26 |
2.77 |
SCH40 | ||
1.62 |
3.73 |
SCH80 | ||
1.95 |
4.87 |
SCH160 | ||
1.298 |
2.11 |
26.67 |
3/4 |
SCH10 |
1.68 |
2.87 |
SCH40 | ||
2.19 |
3.91 |
SCH80 | ||
2.89 |
5.56 |
SCH160 | ||
2.125 |
2.77 |
33.4 |
1 |
SCH10 |
2.5 |
3.38 |
SCH40 | ||
3.23 |
4.55 |
SCH80 | ||
4.23 |
6.35 |
SCH160 | ||
2.732 |
2.77 |
42.16 |
1 To 1/4 |
SCH10 |
3.38 |
3.56 |
SCH40 | ||
4.46 |
4.85 |
SCH80 | ||
5.6 |
6.35 |
SCH160 | ||
3.155 |
2.77 |
48.26 |
1 To 1/2 |
SCH10 |
4.05 |
3.68 |
48.26 |
1 To 1/2 |
SCH40 |
5.4 |
5.08 |
SCH80 | ||
7.24 |
7.14 |
SCH160 | ||
3.992 |
2.77 |
60.33 |
2 |
SCH10 |
5.43 |
3.91 |
SCH40 | ||
7.47 |
5.54 |
SCH80 | ||
11.01 |
8.74 |
SCH160 | ||
7.526 |
3.05 |
73.03 |
2 To 1/2 |
SCH10 |
8.62 |
5.16 |
SCH40 | ||
11.4 |
7.01 |
SCH80 | ||
14.91 |
9.53 |
SCH160 | ||
6.557 |
3.05 |
88.9 |
3 |
SCH10 |
11.28 |
5.19 |
SCH40 | ||
15.25 |
7.62 |
SCH80 | ||
21.23 |
11.13 |
SCH160 | ||
8.496 |
3.05 |
114.3 |
4 |
SCH10 |
16.06 |
6.02 |
SCH40 | ||
22.29 |
8.56 |
SCH80 | ||
33.57 |
13.49 |
SCH160 | ||
11.74 |
3.4 |
141.3 |
5 |
SCH10 |
21.76 |
6.55 |
SCH40 | ||
30.92 |
9.32 |
SCH80 | ||
49.99 |
15.88 |
SCH160 | ||
14.037 |
3.4 |
168.28 |
6 |
SCH10 |
28.28 |
7.11 |
SCH40 | ||
45.52 |
10.97 |
SCH80 | ||
57.55 |
18.26 |
SCH160 | ||
20.334 |
3.76 |
215.08 |
8 |
SCH10 |
42.45 |
8.18 |
SCH40 | ||
64.57 |
12.7 |
SCH80 | ||
111.25 |
23.01 |
SCH160 |
اندازه گیری و تعیین سایز لوله های استنلس استیل از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا این اطلاعات برای طراحی، نصب و تعمیر سیستم های لولهکشی و تجهیزات صنعتی ضروری است.
لولهها معمولاً با دو مشخصه اصلی اندازه گیری می شوند:
برای اندازهگیری سایز لوله استیل، مراحل زیر را دنبال کنید:
الف) اندازه گیری قطر خارجی (OD):
از یک کولیس (کالیپر) یا نوار اندازهگیری استفاده کنید. کولیس را دور لوله قرار دهید و قطر خارجی را بخوانید. اگر از نوار اندازهگیری استفاده میکنید، نوار را دور لوله بپیچید و سپس مقدار را تقسیم بر π (تقریباً ۳.۱۴) کنید تا قطر را به دست آورید.
ب) اندازه گیری قطر داخلی (ID):
کولیس داخلی را درون لوله قرار دهید و قطر داخلی را بخوانید. اگر کولیس داخلی ندارید، می توانید از قطر خارجی و ضخامت دیواره لوله استفاده کنید. به این ترتیب که، ضخامت دیواره را با کولیس اندازه گیری کنید.
سپس از فرمول زیر استفاده نمایید:
ID= OD – 2 * (Pipe wall thickness)
ج) اندازه گیری طول لوله:
طول لوله را با استفاده از نوار اندازه گیری یا متر اندازه بگیرید. دقت کنید که لوله حتماً در حالت صاف قرار داشته باشد. پس از اندازه گیری OD و ID، می توانید سایز لوله را بر اساس استانداردهای موجود تعیین کنید. برای مثال، در سیستم های آمریکایی، سایز لوله ها معمولاً با اینچ بیان می شود.
برای انتخاب قطر لوله مناسب، ابتدا لازم است کاربرد مورد نظر لوله مشخص شود. سپس با توجه به شرایط کاری مانند فشار، دما و نوع سیال، می توان از جدول استاندارد لوله استیل، لوله ای را با قطر لوله استیل، ضخامت دیواره و رده مناسب انتخاب کرد. در ادامه، به برخی از کاربردهای رایج لوله های استیل و قطرهای مناسب برای هر یک از آن ها اشاره می شود:
سیستم های آب و فاضلاب:
صنایع غذایی و دارویی:
صنعت نفت و گاز:
سیستم های تهویه و گرمایش:
سیستم های بخار:
لوله کشی صنعتی:
لوله های استیل با اندازه قطر بین 8.1 تا 30 اینچ از پرمصرف ترین سایز لوله استیل موجود در بازار هستند که مهم ترین آن ها لوله های XSS، 40، 80 و 160 است. گریدهای این لوله های استیل عبارت اند از:
لوله استیل نرده به نوعی لوله فولادی ضد زنگ گفته می شود که به طور خاص برای استفاده در ساخت نرده ها و حفاظ ها طراحی شده است. این لوله ها به دلیل خواص فیزیکی و شیمیایی مانند مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی، دوام و طول عمر بالا، سطحی براق و زیبا، قابلیت شکل پذیری و نگهداری آسان گزینه ای مناسب برای استفاده در محیط های داخلی و خارجی ساختمان هستند.
سایز لوله استیل نرده بر اساس ضخامت لوله های استیل و اتصالات مربوط به آن ها تعیین شده و در اندازه های 16 میلی متری، 25 میلی متری، 38 میلی متری ،52 میلی متری و 76 میلی متری تولید می شوند.
لوله کربن استیل، نوعی از لوله های فولادی است که از آلیاژی متشکل از آهن، کربن، سیلیسیم و منگنز که به آن فولاد کربنی (Carbon Steel) می گویند، تولید می شود. لوله های کربن استیل در دو نوع درزدار و بدون درز ساخته می شود و به دلیل استحکام و مقاومت در صنایع کشتی سازی، تقطیر و حمل مواد شیمیایی کاربرد دارند.
ابعاد و وزن لوله کربن استیل بدون درز و درزدار بر اساس استانداردهای ملی ایران در جدولی با عنوان جدول استاندارد لوله های کربن استیل پیچ شده و سرپیچ دار در 4 سری سنگین، متوسط، سبک 1 و سبک 2 آورده شده است.
اندازه اسمی لوله DN | شکل دندانه پیچD.Th | قطر خارجی اندازه اسمیDmm | سری های سنگین | سری های متوسط | سری های سبک 1 | سری های سبک2 | ||||||||
ضخامتT(mm) | انتهای صاف M Kg/m | دنده پیچ شده M Kg/m | ضخامتT(mm) | انتهای صاف M Kg/m | دنده پیچ شده M Kg/m | ضخامتT(mm) | انتهای صاف M Kg/m | دنده پیچ شده M Kg/m | ضخامتT(mm) | انتهای صاف M Kg/m | دنده پیچ شده M Kg/m | |||
6 | 1/8 | 10.2 | 2.6 | 0.487 | 0.49 | 2 | 0.404 | 0.407 | 1.8 | 0.36 | 0.369 | 1.8 | 0.36 | 0.363 |
8 | 1/4 | 13.5 | 2.9 | 0.765 | 0.769 | 2.3 | 0.641 | 0.645 | 2 | 6 | 0.574 | 1.8 | 0.515 | 0.519 |
10 | 3/8 | 17.2 | 2.9 | 1.02 | 1.03 | 2.3 | 0.839 | 0.845 | 2 | 0.57 | 0.748 | 1.8 | 0.67 | 0.676 |
15 | 1/2 | 21.3 | 3.2 | 1.44 | 1.45 | 2.6 | 1.21 | 1.22 | 2.3 | 0 | 1.09 | 2 | 0.947 | 0.956 |
20 | 3/4 | 26.9 | 3.2 | 1.87 | 1.88 | 2.6 | 1.56 | 1.57 | 2.3 | 0.74 | 1.4 | 2.3 | 1.38 | 1.39 |
25 | 1 | 33.7 | 4 | 2.93 | 2.95 | 3.2 | 2.41 | 2.43 | 2.9 | 2 | 2.22 | 2.6 | 1.98 | 2 |
32 | 1 1/4 | 42.4 | 4 | 3.79 | 3.82 | 3.2 | 3.1 | 3.13 | 2.9 | 1.08 | 2.85 | 2.6 | 2.54 | 2.57 |
40 | 1 1/2 | 48.3 | 4 | 4.37 | 4.41 | 3.2 | 3.56 | 3.6 | 2.9 | 1.39 | 3.28 | 2.9 | 3.23 | 3.27 |
50 | 2 | 60.3 | 4.5 | 6.19 | 6.26 | 3.6 | 5.03 | 5.1 | 3.2 | 2.2 | 4.56 | 2.9 | 4.08 | 4.15 |
65 | 2 1/2 | 76.1 | 4.5 | 7.93 | 8.05 | 3.6 | 6.42 | 6.54 | 3.2 | 2.82 | 5.85 | 3.2 | 5.71 | 5.83 |
80 | 3 | 88.9 | 5 | 10.3 | 10.5 | 4 | 8.36 | 8.53 | 3.6 | 3.24 | 7.72 | 3.2 | 6.72 | 6.89 |
100 | 4 | 114.3 | 5.4 | 14.5 | 14.8 | 4.5 | 12.2 | 12.5 | 4 | 4.49 | 11.1 | 3.6 | 9.75 | 10 |
125 | 5 | 139.7 | 5.4 | 17.9 | 18.4 | 5 | 16.6 | 17.1 | 5.73 | |||||
150 | 6 | 165.1 | 5.4 | 21.3 | 21.9 | 5 | 19.8 | 20.4 | 7.55 | |||||
10.8 |
سؤالات متداول
برای انتخاب سایز مناسب لوله استیل، نیازمندی های پروژه مانند فشار، دما، نوع سیال و جریان را بررسی نمایید. سپس، با توجه به استانداردها و ابعاد موجود، قطر خارجی و ضخامت دیواره را مطابق با شرایط پروژه تعیین کنید.
جدول استاندارد، ابعاد و مشخصات لوله ها را به صورت منظم ارائه می دهد که به شما کمک می کند تا با توجه به نیازهای فنی و کاربردی و قیمت لوله استیل، سایز و نوع لوله مناسب را به راحتی پیدا کنید و از تطابق آن با استانداردهای صنعتی مطمئن شوید.