لوله یکی از مصالح پرکاربرد در پروژه های ساختمانی است. اطلاع از مشخصات فیزیکی و شیمیایی چنین محصولات پرفروشی به خصوص برای پیمانکاران و کسانی که در کار ساخت و ساز مشغول هستند، امری ضروری است. انواع لوله مشخصات خاص خود خود را دارد که قبل از خرید بهتر است با آن کاملا آشنا شوید و کاربرد هر لوله را بدانید.
رده لوله یک اصطلاح برای مشخص کردن ضخامت جداره لوله است. رده لوله در سال 1393 توسط سازمان استاندارد آمریکا با اصطلاحی به نام اسکجول شناخته شد که یک عدد برای جایگزین روش دسته بندی لوله ها بر اساس وزن آن ها است. در ادامه بیشتر با رده بندی لوله ها و قیمت لوله گالوانیزه آشنا می شویم.
اگر بخواهیم اصطلاح تعیین مشخصات فیزیکی لوله ها را یاد بگیریم، باید دو نوع روش را بیاموزیم. اولی، روش وزنی برای تعیین نوع لوله است که می توان گفت تقریبا منسوخ شده است. دوم، روش رده بندی یا اسکجول است که از همان سال 1393 مورد استفاده قرار گرفت و امروزه هم به عنوان یک اصطلاح پرکاربرد بر سر زبان ها افتاده است.
رده بندی یک معیار ساده برای دسته بندی لوله ها بر اساس ضخامت آنها است. رده لوله مانیسمان دیگر اصطلاحی است که قبل از مراجعه برای خرید لوله ها باید با آن آشنا شوید. اگر می خواهید بدانید رده لوله مانیسمان چیست، باید بگوییم عددی است که نسبت قطر خارجی به ضخامت لوله را تعیین می کند.
همانطور که گفته شد، رده لوله بر اساس ضخامت و قطر لوله ها مشخص می شود. با این یک گروه بندی به نام مانیسمان هم وجود دارد که نسبت قطر خارجی به ضخامت لوله را مشخص می کند. به همین دلیل، استفاده از جدول رده بندی لوله ها کمک زیادی به خرید شما می کند. یکی از نکات مهمی که در زمان خرید لوله باید به آن توجه کنید، تعیین قطر لوله با توجه به کاربرد آن است.
در زمان مراجعه برای خرید لوله ممکن است بشنوید که رده لوله 40 است اما همچنان لوله های بسیار متنوعی را مقابل خود ببینید. در حل این مشکل باید بگوییم یک رده بیانگر قطر لوله است و ممکن است در رده 40 لوله هایی با ضخامت های بسیار متنوع وجود داشته باشد.
بنابراین تعیین رده لوله برای خرید آن کافی نیست و شما باید قطر لوله موردنیاز خود را هم بدانید. با توجه به اینکه لوله رده 40 بسیار پرکاربرد است، در ادامه، جدول رده 40 لوله (معمولی) آورده شده است:
قطر اسمی (اینچ) | قطر خارجی (میلیمتر) | ضخامت (میلیمتر) | وزن تقریبی (کیلوگرم بر متر) |
---|---|---|---|
1/2 | 21.3 | 2.77 | 1.27 |
3/4 | 26.7 | 2.87 | 1.68 |
1 | 33.4 | 3.38 | 2.49 |
1/4 | 42.2 | 3.56 | 3.39 |
1/2 | 48.3 | 3.68 | 4.05 |
2 | 60.3 | 3.91 | 5.44 |
1/2 | 73.0 | 5.16 | 8.63 |
3 | 88.9 | 5.49 | 11.29 |
4 | 114.3 | 6.02 | 16.07 |
5 | 141.3 | 6.55 | 22.33 |
6 | 168.3 | 7.11 | 28.26 |
8 | 219.1 | 8.18 | 42.55 |
11 | 273.0 | 9.27 | 62.00 |
12 | 323.8 | 10.31 | 81.55 |
برای محاسبه رده لوله، استانداردهای مختلفی در سراسر جهان وجود دارند. شرکت سازنده بسته به شرایط مناطق اطراف کارخانه و تقاضای کارفرما می تواند از استانداردهای متفاوتی استفاده کند. برای محاسبه رده لوله ها کافی است چگالی آهن یا متریال مورد استفاده برای تولید لوله را در دست داشته باشید.
سپس بهتر است مقدار قطر لوله را در عدد پی ضرب کنید تا محیط دایره حاصل شود. برای به دست آوردن سطح مقطع لوله باید محیط دایره را در ضخامت لوله ضرب کنید. در نهایت، عدد حاصل را در طول لوله و 7.85 ضرب کنید تا رده لوله حاصل شود.
استانداردهای مختلفی برای تعیین رده لوله وجود دارند. در ادامه چند نوع دسته بندی لوله ها را بررسی می کنیم تا با انواع ویژگی های لوله های پرکابرد در صنعت آشنا شوید.
لوله ها برای انتقال سیالات، گازها و مواد مختلف از جایی به جای دیگر استفاده می شوند به همین دلیل ممکن است در جنس های مختلف فلزی، پلاستیکی، مسی و آلیاژی تولید شوند. لوله های آهنی و فولادی به دلیل قیمت آهن چندان مورد توجه قرار نگرفته اند. لوله های پلاستیکی هم بیشتر برای انتقال آب و مایعات کاربرد دارند.
در این رده بندی، لوله ها را بر اساس بیشترین فشاری که می توانند تحمل کنند، تقسیم بندی می کنند. از این لوله ها، سیالات تحت فشار عبور داده می شوند. بر این اساس، لوله ها را در کلاس های 150، 300 و 600 یا بالاتر تقسیم بندی می کنند.
در صنعت ممکن است سیالاتی با دمای بالا را از جایی به جای دیگر انتقال دهند. در این صورت، دما هم اهمیت پیدا می کند. بر این اساس هم لوله ها را به سه گروه کلی دمای پایین، دمای متوسط و دمای بالا تقسیم کرده اند.
معروف ترین و پرکاربردترین نوع دسته بندی لوله ها، رده بندی لوله ها بر اساس قطر آنهاست. انتخاب قطر مناسب برای انتقال سیالات در تعیین فشار و دبی عبوری اهمیت زیادی دارد.
در استانداردهای رده بندی لوله ها، بعضی ویژگی ها مانند مشخصات فنی و فیزیکی مانند اندازه قطر لوله ها تعیین می شود. تعیین استانداردهای لوله برای تولید لوله با کیفیت بالا اهمیت زیادی دارد. استانداردهای معروف برای تعیین رده لوله ها عبارتند از:
لوله های فولادی و آهنی، از استانداردهای خاصی تبعیت می کنند که ASME B36.10M نام دارد. استاندارد ASTM در یک نوع خلاصه نمی شود و تعریف های مختلفی را برای تعیین کیفیت و مشخصات فنی لوله ها ارائه می دهد. برای انتقال نفت و گاز به تولید لوله هایی با مشخصات فنی خاص نیاز است که این لوله ها هم بر اساس استاندارد ISO 3183 تولید می شوند.
لوله های استیل در برابر ضربه و خط و خش مقاومت مناسبی دارند. همچنین این لوله ها در برابر خوردگی در صنعت هم کاربرد زیادی دارند. از این رو استانداردهای خاصی مانند ASTM A312 و ASTM A213 برای تولید این لوله ها استفاده می شود.
اگر بخواهیم انواع رده لوله را مشخص کنیم، باید به استانداردهای مورد نظر کارخانه تولید کننده مراجعه کنیم. اما به طور کلی بهتر است قبل از خرید، با انواع رده لوله ها آشنا شویم. اگر بخواهیم بر اساس سایز، رده لوله ها را تعیین کنیم، تقسیم بندی به صورت زیر تعیین می شود:
رده بندی لوله ها بر اساس معیارهای مختلفی مانند جنس و دما و فشار برای تعیین استانداردهای لازم جهت تولید لوله ها با ضریب اطمینان بالا در صنعت اهمیت دارد. تعیین رده لوله کمک می کند، اطلاعات کاملی از ویژگی های فیزیکی مانند ابعاد و مشخصات فنی مانند میزان تحمل فشار و دمای لوله را در دست داشته باشیم و در شرایط مختلف بهترین لوله را انتخاب کنیم.
جمع بندی
رده بندی لوله بر اساس یک استاندارد برای تعیین دامنه کاربرد لوله های تولید شده اهمیت دارد. استانداردهای بسیاری برای تعیین رده لوله در سراسر جهان ایجاد شده است. این استانداردها بر اساس جنس، فشار و دمای لوله ها مشخص شده اند. رده بندی لوله ها یکی از مهم ترین و پراهمیت ترین بخش ها در فرآیند تولید و طراحی لوله است.
سوالات متداول
رده لوله به معنای دسته بندی لوله ها بر اساس ضخامت آنها است، که با استفاده از اصطلاحاتی مانند مانیسمان یا اسکجول، ضخامت و قطر لوله ها را مشخص می کند.
برای محاسبه رده لوله، ابتدا باید قطر و ضخامت لوله را با استفاده از استانداردهای مختلفی که در صنعت استفاده می شود، تعیین کنید. سپس با استفاده از فرمولهای مشخص، رده لوله را محاسبه میکنید.
رده بندی لوله ها به دلیل تعیین دقیق ویژگیهای فیزیکی و عملکردی لوله ها مانند تحمل فشار و دما، در صنعت بسیار اهمیت دارد. این اطلاعات به کارخانهها و مهندسان کمک می کند تا بهترین انتخاب را برای نیازهای خود داشته باشند.